Yurt dışında basılan sahte dolarların Türkiye'de piyasaya sürülmeye çalışıldığı iddia edildi. 50 ve 100 dolarlık sahte banknotların bankamatik ve para sayma makinelerinden bile geçebildiği belirtildi. Kapalıçarşı'da ve ülke genelinde döviz büroları alarm seviyesine geçti. Bürolar dolar alımlarını durdururken, banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri asıldı. Piyasaya ilk sahte paraların Güneydoğu sınırından geldiği iddialar arasında yer aldı. Toplam meblağın ise 600 milyon dolar olabileceği konuşuluyor. Öte yandan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, sahte para basımı ve dağıtımı konularının araştırılması amacıyla soruşturma başlattı. Merkez Bankası, sahteciliğe karşı adli mercilerle çalışma yürüttüğünü ve gerekli yönlendirmeleri yaptığını açıkladı. Bankalar Birliği de ATM ve para sayma makinelerinde güncellemelerin yapıldığını duyurdu.

Piyasalarda sahte dolar hareketliliği sürüyor. Sahte döviz krizinin ardından ülke genelinde 50 ve 100 dolarlık banknotların alımı durduruldu. Kapalıçarşı'da döviz büroları banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri astı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul merkezli sahte para basımı ve dağıtımı konularının araştırılması amacıyla re'sen soruşturma başlattı.

600 milyon dolar olduğu düşünülen sahte paraları ATM'ler ve para sayma makineleri ayırt edemiyor. Esnaf elle kontrol yaparak sahte dolarları tespit etmeye çalışıyor. Sektör yetkilileri, para sayma makineleri ve bankamatiklerin acilen güncellenmesi için çağrı yaptı. Türkiye Bankalar Birliği de kullanımdaki para sayma, sahte döviz kontrol ve ATM makinelerinin kontrolleri ve güncellenmelerinin yapıldığını açıkladı.

MERKEZ BANKASI'NDAN AÇIKLAMA

Merkez Bankası, banknot sahteciliği ile etkin mücadele kapsamında ilgili adli mercilerle koordinasyon içinde gerekli çalışmaları yürüttüğünü açıkladı. Açıklamada, sahte banknotların adli merciler tarafından bilirkişi raporu düzenlenmesi amacıyla TCMB'ye gönderildiği belirtildi. Banka, sahte efektiflere dair hazırlanan bilirkişi raporlarının adli mercilerin yanı sıra bankacılık sektörünün uyarılmasını teminen Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği ile paylaştı. TCMB, teknolojik altyapıda sahteciliğe karşı tedbir alınmasına yönelik gerekli yönlendirmelerin yapıldığını duyurdu.

BANKAMATİKLER GÜNCELLENİYOR

Türkiye Bankalar Birliği, kullanımdaki para sayma, sahte döviz kontrol ve ATM makinelerinin kontrolleri ve güncellenmelerinin yapıldığını açıkladı. Açıklamada, "Bankacılık sektörü, ilgili kamu kurumlarıyla yakın iş birliğinde, ekonomik faaliyetin sağlıklı ve kesintisiz bir şekilde devam etmesi, müşterilerin hak ve menfaatlerinin korunması ve sahte dövizle etkin mücadele için gerekli çalışmaların kısa sürede tamamlanması amacıyla hassasiyetle çalışmaktadır." ifadeleri kullanıldı.

SAHTE DOLARLAR NEREDEN GELİYOR?

Sahte dolar banknotların ilk olarak Güneydoğu sınırından kaçak yollarla Türkiye'ye sokulduğu iddia edildi. İlk işlemler Antalya, İzmir, Gaziantep ve İstanbul gibi turistik bölgelerde yapıldı. Antalya'da bir kişinin yüklü miktarda sahte dolar ile kripto para alımı yapmaya çalıştığı öğrenildi. Kripto alımında sahte dolar tespiti ilk büyük vakalardan biri olarak kaydedildi. Piyasaya sokulan sahte dolarların 600 milyon doları bulabileceği tahmin ediliyor. Bazı kaynaklar ise meblağın 1 milyar doları aşabileceğini iddia ediyor.

DÖVİZ BÜROLARI ALMIYOR, ESNAF AÇIKLAMA BEKLİYOR

Kapalıçarşı'da bazı döviz büroları para sayma makinelerinin gerçeklerinden ayırt edemediği banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri astı. 100 ve 50 dolar görsellerinin kullanıldığı afişte "Piyasadaki sahtelerden dolayı görseldeki paralar alınmayacaktır." ifadesi yazıldı. Döviz bürosuna 50 dolarını bozdurmak için geldiğini ifade eden İbrahim Halil Hüseyin, gazetecilere, "Bürodan olumsuz yanıt aldım, 50 doları bozmadılar. Eski olduğu için galiba. Dolarım sahte değil, 7 ay önce buradan almıştım, yan tarafa geldim yine almadılar. Bekleyeceğiz yapacak bir şey yok." dedi.

"TOPLANMASI 2 HAFTAYI BULUR"

Esnaf Reşat Yılmaz da yetkililerden açıklama beklediklerini belirterek, "Dolarla ilgili sıkıntılı bir dönem yaşanıyor. Daha çok beyaz dediğimiz dolarda sıkıntı var. Başını da 50 dolar çekiyor. Böyle bir durum çıkınca gerçek 50 doların da alım satımında sıkıntı yaratıyor. Çünkü sahte dolarların miktarı henüz belli değil." diye konuştu. Yılmaz, 40 yıldır esnaf olmasına rağmen kendisinin de sahte doları ayırt etmekte zorlandığını dile getirerek, "Bu sahte dolarların toplanması lazım. Bu da 2 haftayı bulur. Vatandaş da panik yapmasın. Taşlar yerine oturacaktır. Makinelerden de geçiyor. Makineler güncellenince sıkıntı çözülür." ifadesini kullandı.

SAHTE DOLAR NASIL ANLAŞILIR?

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün "ABD doları güvenlik özellikleri" başlıklı metninde, orijinal dolar banknotları özelliklerine ilişkin şu bilgiler yer alıyor:

RENK DEĞİŞTİREN MÜREKKEP

50 dolar: 1997 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan 50 rakamına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü veriyor. 2004 yılındaki baskıda ise 50 sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.

100 dolar: 1996 ve 1999'da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan 100 sayısı, dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü verir. 2011'deki baskıda ise 100 sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşür.

MİKRO YAZI

50 dolar: 1996 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki 3 sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında "THE UNITED STATES OF AMERICA" ibaresi mikro yazılıdır.

1997 yılı baskısında, banknotun ön yüzünde bulunan portredeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde "UNITED STATES OF AMERICA" ibaresi aşağıya doğru ve banknotun sol ve sağ kenar sularında "FIFTY" ibaresi tekrarlanarak mikro yazılıdır.

2004 yılı baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda tekrarlanarak yazılı "USA 50", "USA FIFTY" ibareleri ile portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde "THE UNITED STATES OF AMERICA" ibareleri mikro yazılıdır.

100 dolar: 1996'da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki çerçevenin dışında bir çizgi halinde 'THE UNITED STATES OF AMERICA' ibaresi tekrarlanarak mikro yazılı.

1996'da tedavüle sürülen ve Franklin portreli 100 ABD doları ile 1999'da piyasaya sürülen 100 ABD dolarında portredeki şahsın ceketinin yaka kenarında, aşağıya doğru "UNITED STATES OF AMERICA" ibaresi ile sol alt köşede bulunan '100' sayısı içinde "USA 100" ibaresi tekrarlanarak mikro yazılı. 2011 baskısında ise, banknotun ön yüzünde bulunan portrenin ceket yakasında "THE UNITED STATES OF AMERICA", ön yüzün sağ tarafında bulunan portre filigranını içeren boş alanın etrafında "USA 100" ve ön yüzünde bulunan altın renkli tüy kalem boyunca "ONE HUNDRED USA" ibaresi mikro yazı olarak yer alır. Ayrıca banknotta yer alan şeritlerde küçük 100 rakamı mikro yazı şeklinde yazılı.

BANKNOTTAKİ RENK FARKI

1996 yılı baskısı 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 ABD doları banknotlarda yeşil ve siyah renkler kullanıldı.

2004 yılı baskısı 50 ABD Doları banknotlarda mavi, kırmızı ve yeşil renkler; 2011 baskısı 100 ABD doları banknotlarda ise mavi, turuncu, sarı, yeşil ve siyah renkler yer aldı.